મારી ફેવરિટ જગ્યા!
આમ તો પર્થથી ૨૦ કિલોમીટર જેટલું દૂર છે પણ અહીં આવો એટલે એવું લાગે કે કોઈ સાવ નવા જ ગામમાં આવી ગયા. ફ્રિમેન્ટલ એ વેસ્ટર્ન ઓસ્ટ્રેલિયાનું સાંસ્કૃતિક કેન્દ્ર છે. અહીં વિશ્વપ્રસિદ્ધ ‘કાપુચિનો સ્ટ્રિપ’ આવેલી છે. આ સ્ટ્રિપ પર આવેલાં દરેક કાફે/ગ્રિલ/બારમાં અંદર તો ખરી જ પણ સાથે બહાર ફૂટપાથ પર પણ ખુરશીઓ ઢાળેલી છે અને લોકો ત્યાં બેસીને કૉફી પી શકે છે અથવા ‘લંચ’ કરી શકે છે અને ફૂટપાથ એટલો પહોળો છે કે રાહદારીઓને ચાલવામાં જરાય તકલીફ ન થાય. આ ઉપરાંત અહીં ‘પ્રિઝન’, ‘આર્ટ સેન્ટર’, ‘મેરીટાઈમ મ્યુઝિયમ’ વગેરે જોવાલાયક જગ્યાઓ આવેલી છે. જો કે, મારાં મતે આ બધું તો ખાલી નામનું! સાચું ફ્રિમેન્ટલ તો શેરી ગલીઓમાં, દરિયાકિનારે, દરિયાકિનારે આવેલી બધી બ્રુઅરીઝ અને લોકોનાં વ્યવહારમાં જ અનુભવી શકાય!
ક્યાંથી શરૂઆત કરું આ જગ્યાનું વર્ણન કરવાની એ એક મોટો સવાલ છે! હા, મારી મનગમતી છે એટલે હું તેનાં વિશે લખતાં નહીં થાકું એ તો બનવાનું જ છે. છતાં પણ બને તેટલું બધું બને તેટલાં ઓછાં શબ્દોમાં કહેવાનો પ્રયત્ન કરીશ. કાપુચિનો સ્ટ્રિપની વાત કરી તો ખાવા-પીવાથી જ શરૂ કરું. તમે ‘ફૂડી’ હો તો આ જગ્યા તમારું સ્વર્ગ છે. અહીં મેં સારામાં સારું ઇન્ડિયન, ઇટાલિયન, મેક્સિકન, મોરોક્કન, ટર્કીશ, પોર્ટુગિઝ જમ્યું છે. આ ઉપરાંત અહીં ખૂબ સારી જગ્યાઓ છે જે ‘ફીશ એન્ડ ચિપ્સ’ માટે જાણીતી છે. ઘણી બધી ‘ફીશ એન્ડ ચિપ્સ’ places બરાબર દરિયાકિનારે થોડી ઊંચાઈ પર આવેલી છે અને બધે જ અંદર ફૂડ હોલમાં અથવા બહાર ખુલ્લામાં બેસી શકાય તેવી વ્યવસ્થા છે.
અહીં લિટલ ક્રીચર્સ નામની એક બ્રુઅરી છે. એ લોકો પોતાની બીઅર અને સાઈડર બ્રૂ કરે છે. બરાબર દરિયાકિનારે મોકાની જગ્યાએ તેમનો બ્રુઅરી પ્લાન્ટ આવેલો છે અને બરાબર અડોઅડ તેમનું રેસ્ટોરાં છે. ત્યાં રવિવારે જાઓ તો તાજી બનેલી બિયર પી શકો. તેમનાં બેકયાર્ડમાં બહાર ખુલ્લામાં બેસો એટલે બરાબર સામે દરિયો દેખાય. ચારે તરફ જ્યાં સુધી નજર પહોંચે ત્યાં સુધી બસ દરિયો જ દરિયો! લોકો ત્યાં મિત્રો અને/અથવા પરિવાર સાથે રવિવારે લગભગ આખી બપોર બેસતા હોય છે. હું એક વખત રવિવારે બપોરે ત્યાં મારાં મિત્રો સાથે ગયેલી. અમે દોઢ વાગે ત્યાં પહોચ્યા હતાં અને સાંજે ૭ વાગ્યાની આસપાસ સૂરજ ઢળી ગયા પછી ત્યાંથી બહાર આવ્યાં. મારા મિત્રોનાં મિત્રો તો લગભગ સાડા અગ્યાર વાગ્યાથી ત્યાં બેઠા હતાં.
ફ્રિમેન્ટલમાં એક આખો દિવસ ખુબ સહેલાઈથી પસાર થઇ જઈ શકે. ત્યાં જવાનો સૌથી યોગ્ય સમય વીકેન્ડ. ખાસ રવિવાર. અહીં મુખ્ય બજારમાં દુકાનો આવેલી છે તે ઉપરાંત પણ આપણે ત્યાં જેમ ‘શનિવારી’ કે ‘રવિવારી’ બજાર હોય એવી રીતે નાની નાની અન્ય બે બજારો – ‘ફ્રિમેન્ટલ માર્કેટ્સ’ અને ‘ઈ-શેડ માર્કેટ્સ’ આવેલાં છે જ્યાં લોકોનાં હેન્ડીક્રાફટ સ્ટોલ છે અને ત્યાં જુદી જુદી વસ્તુઓ વેચાય છે. ફ્રિમેન્ટલ માર્કેટ્સ જે અહીંની મુખ્ય બજાર છે ત્યાં વેસ્ટર્ન ઓસ્ટ્રેલિયાનો સૌથી સારો ટેટુ કલાકાર બેસતો. પણ, એ થોડાં સમય પહેલાં જ ગુજરી ગયો. હા, અહીં તમે ટેટુ અને શરીરનાં અંગો વિંધાવી શકો તેવી ઘણી બધી જગ્યાઓ છે. આ ઉપરાંત ‘હિના ટેટુઝ’ પણ જાણીતા છે. નવાઈ લાગી? હિના ટેટુઝ એટલે મહેંદીનાં કોન વડે થતી બધી ડિઝાઈન. આપણે ત્યાં જોવા મળે છે તો તેને બધાં ‘ટ્રેડીશનલ’ ડિઝાઈન તરીકે ઓળખે છે અને એ ઉપરાંત પણ ઇજિપ્શિયન, અન્ય સામાન્ય ટેટૂઝ જેવી બધી ડિઝાઈન પણ લોકો કરાવતા હોય છે. હું શાર્મેઈન નામની એક સ્ત્રી માટે ફ્રિમેન્ટલ માર્કેટ્સમાં ‘હેના ટેટૂ’ આર્ટિસ્ટ તરીકે કામ કરું છું.
અહીં તમને રેટ્રો સ્ટાઈલનાં કપડાં અને ઘરેણાં બહુ સહેલાઈથી મળી જાય. તેવી જ રીતે હિપ્પી સ્ટાઈલનાં કપડાં, ગોથિક સ્ટાઈલનાં કપડાં, ઘરેણાં જે જોઈએ તે બધું મળી જાય. બસ, ક્યાં જવું તેની ખબર હોવી જોઈએ. અહીં ‘એલીઝાબેથ્સ સેકન્ડ હેન્ડ બૂક-શોપ’ની કુલ ૩ શાખાઓ છે, જે એકબીજાથી માંડ ૨-૩ કિલોમીટર દૂર હશે. ત્યાં તમને જોઈએ તે સેકન્ડ હેન્ડ ચોપડીઓ મળી જાય. તમારી પાસે હોય તે ચોપડીઓ અહીં આવીને તમે આપી શકો અને તેનાં બદલામાં તે લોકો તમને બીજી નવી ચોપડીઓ લઇ જવા દે. તમને જોઈએ તે ચિત્રકારીની સામગ્રી, હુક્કા, તમાકુ, જૂદી જૂદી જાતની સિગાર, સાચી તલવાર, શોભાની તલવાર, કટાર, જૂદી જૂદી જાતની છરીઓ, ગૃહ સુશોભનની વસ્તુઓ, એન્ટિક, ફર્નિચર વગેરે તમામ સામગ્રી અહીં મળી જાય. ગયા રવિવારે અહીં ‘સ્ટ્રીટ આર્ટ ફેસ્ટિવલ’ હતો અને અહીંનો મુખ્ય માર્ગ વાહનો માટે સંપૂર્ણ રીતે બંધ કરી દેવામાં આવ્યો હતો. એ માર્ગમાં બરાબર વચ્ચે વિવિધ કલાકારો પોતાની કલાનું પ્રદર્શન કરતાં હતાં અને ઘણાં કપડાં અને ઘરેણાંનાં સ્ટોલ નાંખેલા હતાં. અહીં એવું ઘણું બધું થતું હોય છે.
અહીં તમને ફૂટપાથ પર છૂટાં-છવાયાં ઘણાં કલાકારો ગીત ગાતાં, નાચતાં, ચિત્રકારી કરતાં, કોઈ વાજિંત્ર વગાડતાં અથવા પોતાની અન્ય કોઈ કલાનું પ્રદર્શન કરતાં જોવા મળે. આ જગ્યાને ઘણાં હિપ્પીઓની જગ્યા પણ કહે છે. અને એ વાત સાવ ખોટી પણ નથી. અહીં તમને મોટાં ભાગનાં લોકો સ્લિપર પહેરીને ગમે તે કપડાં પહેરીને ફરતાં જોવા મળે. બધાં જ એવી રીતે ફરતાં હોય તેવું નથી. પણ જેને જેમ મન ફાવે તે પહેરે અને શક્યતા છે કે તેને પોતાની જેમ તૈયાર થયેલું બીજું કોઈ જોવા મળી જ જાય. જગ્યાનો કોઈ ‘ડ્રેસ-કોડ’ નથી.
ફ્રિમેન્ટલ ફરવાની સૌથી સહેલી રીત ત્યાં બસમાં જવાનું અને સિટીમાં પગપાળા ફરવાનું.અહીં પાર્કિંગ મળવું બહુ મુશ્કેલ હોય છે. ઉપરાંત તમે કારમાં ગયા હો તો પણ એવું બને કે કાર તમારે જવાનું હોય ત્યાંથી બહુ દૂર પાર્ક કરવી પડે. એટલે વળી પાર્કિંગથી તે જગ્યા સુધી તો ચાલવું જ પડે!
આ તો વાત થઇ દિવસની, રાત્રે શું? અહીં ઘણાં બધાં ખૂબ સારા પબ આવેલાં છે. સારો ક્લબ ફક્ત એક જ છે જેનું નામ છે ‘મેટ્રોપોલિસ’. ઘણાં મિત્રો કહે છે કે શનિવારે આ ક્લબ પર્થ સિટીનાં સારામાં સારા ક્લબ કરતાં પણ વધુ સારો હોય છે. મારી જિંદગીમાં હું સૌથી પહેલી વાર જ્યારે ક્લબિંગ માટે ગઈ હતી ત્યારે મારી મિત્ર મને બે જગ્યાએ લઇ ગઈ હતી તેમાંનો એક મેટ્રોપોલિસ છે અને ત્યાર પછી ક્યારેય હું ગઈ નથી ત્યાં. એટલે હવે શું હોય શું નહીં તે ભગવાન જાણે. મને યાદ છે હું ગઈ હતી ત્યારે બહુ મજા આવી હતી. બાકી પબ્સમાં જવાનું બહુ થયું નથી. કદાચ થશે પણ નહીં હમણાં.
આ સિવાય અહીં બેક્પેકર્સ અકોમોડેશન પણ ઘણાં બધાં આવેલાં છે. દરેક બીજી શેરીમાં જાઓ એટલે ઓછામાં ઓછું એક ‘બેક્પેકર્સ અકોમોડેશન’ જોવા મળે. અહીં તમને જૂની બાંધણીનાં મકાન પણ ઘણાં બધાં જોવા મળે. તેની સરખામણીમાં પર્થ સિટીનું લગભગ બધું જ બાંધકામ એકદમ નવું છે. ફ્રિમેન્ટલમાં આવ્યાં હો તો બધાં મકાનો અને બાંધકામને જોતાં કોઈ બહુ જૂની જગ્યાએ આવ્યાં હો તેવું લાગે.
આ જગ્યા માટે ફક્ત એક જ શબ્દ છે: મસ્ત.
અને હા, ફ્રિમેન્ટલ કેવું દેખાય છે અને અહીં કેવાં કેવાં સ્ટ્રીટ આર્ટીસ્ટ બેસે છે તે જોવા માટે જુઓ:
ફ્રિમેન્ટલ – આર્કીટેકચર
ફ્રિમેન્ટલ – કેમેરાની આંખે
વેસ્ટર્ન ઓસ્ટ્રેલીયન સ્ટ્રીટ આર્ટિસ્ટ
રખડતા ભટકતા 