છેલ્લા બે વર્ષથી હું અમેરિકા અને કૅનેડામાં અલગ અલગ સ્થળોએ પૂરજોશમાં ફરી રહી છું. પણ, આ બંનેમાંથી એક પણ દેશનાં એક પણ સ્થળની મુલાકાતનાં અનુભવ ક્યારેય એટલા અલગ નહોતાં કે તેનાં વિષે લખવાનું મન થાય. મોન્ટ્રિયાલની છેલ્લી પોસ્ટ પછી હું લંડન, વાનકુવર, હ્યુસ્ટન (ટેક્સસ), ન્યૂ યોર્ક, ઓરલાન્ડો (ડિઝની વર્લ્ડ અને હેરી પોટર વર્લ્ડ) અને સિયાટલ ફરી. એ ઉપરાંત અમુક રોડ ટ્રિપ્સ પણ કરી. ફક્ત સ્થળો અને બેકગ્રાઉન્ડ બદલાતાં રહેતાં. તેની ફીલ હંમેશા સમાન રહેતી. નાનું શહેર કે ગામ હોય તો થોડું ઘણું જોવા કરવાનું, થોડી નેચરલ બ્યૂટી ને એવું બધું અને મોટું શહેર હોય તો એ જ બધું – કલા કારીગરી, નાઇટલાઇફ અને શહેરનાં જાણીતાં લેન્ડમાર્ક અને અટ્રેક્શન્સ. આ બધી ટ્રિપ લગભગ પાંચ દિવસ કરતાં ઓછાં સમય માટે થતી. જેમ રામ લીલા જોઈને આપણને થયું હતું કે, આનાં કરતાં તો દીપિકા પાદુકોણનો ચણિયા-ચોલી ફોટોશૂટ જોઈ લીધો હોત, તેવી જ લાગણી તમને એ શહેરો પરની પોસ્ટ્સ વાંચીને આવત.
ટ્રાવેલિંગની એક ઘરેડ પડી ગઈ હતી. એ ત્યારે બદલાઈ જ્યારે મેં મારી છેલ્લી જૉબ બદલી જેનાં માટે વિઝા અપ્રૂવ કરાવવા મારે અમેરિકાથી બહાર જવું પડે તેમ હતું. પહેલાં તો મેં જેટલૅગ સહન ન કરવો પડે એ માટે કૅનેડા કે મેક્સિકો જઈને કામ પતાવવાનું નક્કી કર્યું. જ્યારથી આ ટ્રિપની વાત થતી હતી ત્યારથી હું મારાં પાર્ટનર સેમને કહેતી હતી કે, મારી સાથે ચાલ. પણ, તેનું કઈં નક્કી નહોતું. એક વખત તેણે હસતાં હસતાં કહ્યું હતું કે, તું જાપાન જઈશ તો હું તારી સાથે આવીશ.
સમજો કે, આજે સોમવાર છે. પછીનાં અઠવાડિયે લૉન્ગ વીકેન્ડ છે એટલે ગુરૂ – શુક્ર રાજા છે અને બુધવાર આવતાં અઠવાડિયાનો કામનો છેલ્લો દિવસ છે. આજે મારો એક અગત્યનો કાગળ સહી થઈને આવી ગયો છે અને સરકારની એક વેબસાઈટ અનુસાર મને મેક્સિકોમાં આવતાં અઠવાડિયે અપોઈન્ટમેન્ટ મળી શકે તેમ છે. એટલે મેં મારા મેનેજરને કહ્યું છે કે, આવતાં બુધવારે મારાં કામનો છેલ્લો દિવસ હશે. હવે હું ખરેખર અપોઈન્ટમેન્ટ બુક કરવાનું શરુ કરું છું અને આ વેબસાઈટ પ્રમાણે મને મેક્સિકોમાં આવતાં મહિના સુધી કોઈ અપોઈન્ટમેન્ટ મળી શકે તેમ નથી. હું કૅનૅડાની તારીખો જોઉં છું અને મને ત્યાં આવતાં બે મહિના સુધી કઈં મળે તેમ નથી. સિડની પણ ત્રણ અઠવાડિયાની રાહ જોવી પડે તેમ છે. સોમવારની રાત પડે છે અને મને ત્રણમાંથી ક્યાંયે અપોઈન્ટમેન્ટ નથી મળતી. તો હું લંડન અને જાપાનની તારીખો જોઉં છું અને એ બંને જગ્યાએ મને 2-3 દિવસમાં અપોઈન્ટમેન્ટ્સ મળી શકે તેમ છે. મંગળવારે ફરીથી તારીખો જોઉં છું અને હજુ પણ તેમાં કોઈ જ ફેરફાર નથી થતો. હવે ખરેખર જાપાન કે લંડન જવાનું થાય તેવી શક્યતા હતી!
હજુ કંઇ નક્કી નહોતું પણ સેમે એ જાણતાં સાથે જ બુદ્ધિ દોડાવીને એ જ બપોરે જાપાનનાં વિઝા માટે અપ્લાય કરવા માટે કાગળ ભેગાં કર્યાં. ઍમ્બેસી સાડા ચારે બંધ થતી હતી અને તેની પાસે તેનાં મિત્ર આશુનું એડ્રેસ નહોતું જેની વિઝા અપ્લાય કરવા માટે તેને જરૂર હતી. જો એ ઍમ્બેસી બંધ થતાં પહેલાં અપ્લાય કરે તો તેને પાંચ દિવસ પછી તેનો પાસપોર્ટ પાછો મળે. જો ન કરી શકે તો તેને એક દિવસ વધારે રાહ જોવી પડે. મેં તેને એક રસ્તો એ સૂઝાડ્યો કે, કોઈ હોટેલનું ઍડ્રેસ એપ્લિકેશનમાં ભરી દે. પણ, બરાબર ચાર વાગ્યે આશુ ઊઠ્યો અને સેમની વિઝા એપ્લિકેશન મુકાઈ ગઈ! એ સાંજે તેનાં હાઉઝમેટ અને મારાં પણ મિત્ર – અભીએ અમને જણાવ્યું કે, એ પણ આવતાં અઠવાડિયે કામ માટે ટોક્યો જાય તેની પૂરી શક્યતા છે.
મંગળવારે રાત્રે અને બુધવારે દિવસે મને કંઇ જ જોવા કે બુક કરવાનો સમય નહોતો કારણ કે, કામ પર એક જરૂરી પ્રોજેક્ટ બુધવાર સાંજ સુધીમાં પતવાનો હતો એટલે એ ખતમ થયા પછી બુધવારે રાત્રે મેં ફરીથી તારીખો જોઈ અને અંતે ઓસાકા પર જ નમતું મૂક્યું. હવે એ અપોઈન્ટમેન્ટ માટે તમે પૈસા ન ભરો ત્યાં સુધી એ વેબસાઈટ તમને સૌથી પહેલી અવેલેબલ અપોઈન્ટમેન્ટ જ બતાવે, તેનાં પછીનું કૅલેન્ડર ન બતાવે અને એક વખત પૈસા ભર્યા પછી તમારે એ જ શહેરની એ જ એમ્બેસીમાં જવું પડે. મેં પૈસા ભરી દીધાં અને પછી જોયું તો ઓસાકાની આવતાં અઠવાડિયે મંગળવાર કે બુધવારની જ અપોઈન્ટમેન્ટ મળતી હતી. ગુરુ કે શુક્રની મળતી જ નહોતી. સમયનો ફરક વગેરે ઉમેરીને જોઈએ તો મારે બુધવારની અપોઈન્ટમેન્ટ માટે પણ સોમવારે તો નીકળવું જ પડે તેમ હતું. એ માટે મારે શુક્રવારે જ કામ પતાવવું પડે. અને ત્યાં સુધીમાં તો સેમનો પાસપોર્ટ પણ પાછો ન આવે. મને થયું માર્યાં! બુધવારની રાત તો થઈ પણ ગઈ હતી! હવે મારી પાસે બે ઓપ્શન હતાં. બેસ્ટ કેસમાં હું એ જ અઠવાડિયે કામ પતાવીને વીકેન્ડ પર જ નીકળી જાઉં અને પછીનાં અઠવાડિયે વિઝાનું બધું પતાવી દઉં અથવા એક અઠવાડિયા માટે મારી આખી પ્રોસેસ પાછળ ઠેલાય પણ મેનેજરને મેં શરૂઆતમાં જે શેડ્યુલ કહ્યું હતું એ જ શેડયુલ પર બધું પતે અને ત્યાં સુધીમાં સેમનો પાસપોર્ટ પણ પાછો આવી જાય પણ, એમ કરું તો હું નવું કામ શરૂ કરીને જે ક્રિસમસ બ્રેક લેવા ઈચ્છતી હતી એ ન લઈ શકું કારણ કે, નવા કામમાં પૂરતો સમય ન પસાર થયો હોય. મેં સેમને પૂછ્યું તો તેનો મત હતો કે, મારે તેનાં વિશે ન વિચારવું જોઈએ અને વહેલામાં વહેલું નીકળી જવું જોઈએ. રાત્રે બાર વાગ્યે મેં પહેલું કામ કર્યું મારા મેનેજરને મેસેજ કરવાનું. મેં તેને મારી પરિસ્થિતિ જણાવી અને પૂછ્યું કે, કામ પર કાલે કે પરમ દિવસે મારો છેલ્લો દિવસ હોય તો ચાલે? તેણે ધાર્યાં પ્રમાણે ગુરુવારે સવારે મને જણાવ્યું કે, મારે પોતાનાં માટે જે સૌથી સારું હોય એ જ કરવું અને તેનો મતલબ એવો હોય કે મારે આજે જ કામ છોડવું પડે તો તેમાં કોઈ વાંધો નહીં! બસ પછી તો એ જ દિવસે કામ પર બધો ખેલ આટોપીને મારી શનિવારની ટિકિટ પણ બુક થઈ ગઈ.
રાત્રે અમે મળ્યાં ત્યારે અભિએ અમને જણાવ્યું કે, તેનું આવતાં અઠવાડિયે ટોક્યો જવાનું પાક્કું થઈ ગયું. હવે અભી, હું, સેમનો ટોક્યો – નિવાસી મિત્ર આશુ (જે અભી અને મારો પણ મિત્ર બની ગયો હતો) અને તેની પત્ની શ્રી થોડાં તો થોડાં દિવસ પણ મળીને ટોક્યો જલસા કરવાનાં હતાં! મને પહેલેથી ખાતરી હતી કે, સેમ છેલ્લી ઘડીએ મગજ લડાવીને કઈંક ગોઠવી લેશે અને એવું જ થયું. તેણે પણ પોતાનો પ્લાન અંતે બનાવી જ લીધો.
ગુરુવારે મેં ટિકિટ બુક કરી અને શનિવારે હું પ્લેનમાં હતી. શુક્રવાર રાત સુધી મારી હોટેલ પણ બુક નહોતી થઇ. કારણ કે, બધાંનાં ફાઈનલ પ્લાન અમે શુક્રવાર સુધી નક્કી નહોતાં કર્યાં. અંતે નક્કી થયું કે, ઓસાકામાં હું રવિવારથી બુધવારની બપોર સુધી રહેવાની હતી. બુધવારે રાત્રે હું ટોક્યો પહોંચવાની હતી. સેમ ગુરુવારે બપોરે ટોક્યો લૅન્ડ થવાનો હતો અને અભી શુક્રવારે બપોરે. ત્યાર પછીનાં દસ દિવસ અમે થોડો સમય સાથે અને થોડો સમય અમારી રીતે અલગ ટ્રાવેલ કરવાનાં હતાં. આમ બહુ વખત પછી મને ટ્રાવેલિંગમાં એડવેન્ચર વાળી ફીલ આવી! :)
ગુરુવારે મેં તાબડતોબ મારું કામ આટોપ્યું. શુક્રવારે મેં નવી કંપનીનાં વકીલો પાસેથી મારાં વિઝા સંબંધી કાગળ એકઠાં કર્યાં અને ટ્રાવેલ સંબંધી થોડી ખરીદી કરી. એ આખું અઠવાડિયું ખૂબ પ્લાનિંગ અને દોડાદોડીમાં વીત્યું હતું એટલે નવી જગ્યાએ ટ્રાવેલ કરવાનો ઉત્સાહ જાણે મરી ગયો હતો. એટલે ચારેક વાગ્યા આસપાસ બધું બહારનું કામ પત્યા પછી જરા મૂડમાં આવવા માટે મેં પૅડિક્યોર કરાવ્યું અને પછી ઘરે પહોંચીને થોડું ઘણું પૅકિંગ કર્યું. પૅકિંગમાં જરા વિચારીને કરવું પડે તેમ હતું. મારે ફક્ત એક હૅન્ડ બૅગ લઇ જવી હતી જેથી જપાનમાં અંદર મુસાફરી કરવામાં સરળતા રહે અને મારે બધે બે-ત્રણ બૅગ ખેંચી ખેંચીને ન ફરવું પડે. જાપાનમાં હું કુલ પંદર દિવસ માટે રહેવાની હતી. ઓસાકા ચાર દિવસ અને પછી ટોક્યોમાં ઓછામાં ઓછા પાંચ દિવસ. એટલે ટોક્યોમાં ક્યારેક કપડાં ધોઈ શકાય એ ગણતરીએ મેં સાત દિવસનાં કપડાં લેવાનું નક્કી કર્યું. બે જીન્સ રિપીટ કરવાનાં અને પાંચ-છ જૂદા જૂદા ટી શર્ટ, લૅપટૉપ, ફોન અને નાની બૉટલોમાં થોડો નહાવા ધોવાનો સામાન બસ. એ રાત્રે અમે અમારાં જાપાન-નિવાસી મિત્ર આશુ અને તેની પત્ની સાથે ઓસાકા પછીનાં પ્લાન માટે વાત કરવી શરુ કરી. ત્યારે અમને જાપાન રેલ પાસ વિષે માહિતી મળી.
જાપાન રેલ પાસ (જે-રેલ પાસ) – ટૂરિસ્ટ માટે જાપાનની સરકારે આ પાસની યોજના કરી છે. તમે એક સમયે સાત દિવસ અથવા ચૌદ દિવસ માટે આ પાસ ખરીદી શકો. સાત દિવસ માટે ખરીદો તો લગભગ અઢીસો ડૉલર અને ચૌદ દિવસ માટે લગભગ સાડા ચારસો ડૉલરમાં આ પાસ મળે.એ પાસ સાથે તમે નિર્ધારિત સમય માટે ‘જાપાન રેલ (JR)’ દ્વારા સંચાલિત તમામ લોકલ ટ્રેન અને મોટાં ભાગની બુલેટ ટ્રેન (શિન્કાનસેન)માં કોઈ એક્સ્ટ્રા ચાર્જ વિના મુસાફરી કરી શકો. આ પાસ સાથે તમારે JR અને અમુક બુલેટ ટ્રેન્સની ટિકટ લેવા માટે અટકવું ન પડે. તમે એ બંનેનાં સ્ટેશન્સ પર ફક્ત તમારો પાસ દેખાડીને ફટાફટ આવ-જા કરી શકો. જાપાનમાં અંદર ફરવાનો સૌથી સરળ અને પ્રચલિત રસ્તો તેમની પબ્લિક ટ્રાન્સપોર્ટ સિસ્ટમ છે એટલે આ પાસ લેવાથી એક ટૂરિસ્ટ તરીકે મને ઘણો લાભ થાય. લાંબા સમય સુધી એવું હતું કે, આ પાસ તમને જાપાન સિવાયનાં દેશોમાં અમુક ટ્રાવેલ એજન્ટ્સ પાસેથી જ મળે. જાપાન પહોંચ્યા પછી એ પાસ મેળવવો એટલે લોઢાનાં ચણા ચાવવા જેવું કામ. ઓનલાઇન અમુક વેબસાઈટ પરથી એ પાસ મળે પણ એ તમારાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનાં એડ્રેસ પર જ પોસ્ટમાં આવે. તેની તત્કાલ ડીલીવરી પણ ઓછામાં ઓછા બે દિવસ પછી જ મળે.
મારા માટે એ પાસ મળી શકે તેનાં તમામ રસ્તા જાણે બંધ થઇ ગયા હતાં. શુક્રવારની રાત પડી ગઈ હતી અને શનિવારે અગિયાર વાગ્યાની તો મારી ફલાઇટ હતી. અમે જોયું તો એક લોકલ ટ્રાવેલ એજન્ટ જે જાપાન રેલ પાસ વેંચતો હતો, તેની ઓફિસ શનિવારે બંધ રહેતી હતી. સેમ મારા માટે પાસ લાવી શકે તેમ નહોતો કારણ કે, જાપાન પહોંચતાં સાથે જ ઍરપોર્ટ પર એ પાસ ઍક્ટિવેટ કરાવવો પડે જેનાં માટે મારાં પાસપૉર્ટની જરૂર પડે, જે તેની પાસે હોય નહીં. વળી શિન્કાનસેનની ઓસાકાથી ટોક્યો સુધીની એક મોંઘી મુસાફરી – જેનાં માટે મને આ પાસ કામ લાગે, એ તો મારે સેમનાં આવ્યાં પહેલાં જ કરવાની હતી. મને થયું મર્યા! મેં મારાં અમુક મિત્રોને આ વિષે વાત કરી. તેમાંનાં એકે મને એક વેબસાઈટ બતાવી જેનાં પરથી હું જાપાન રેલ પાસ ખરીદી શકું અને એ મને જાપાનમાં મારી પસંદગીની હૉટેલ પાર એ પાસની ડિલિવરી આપે. આ રસ્તો અમને સૌથી યોગ્ય લાગ્યો એટલે મેં તેનાં પરથી મારો પાસ લેવાનું શરુ કર્યું. ક્રેડિટ કાર્ડ ડીટેલ નાંખીને ખરીદી પૂર્ણ કર્યા પછી ફાઇનલ પેજ, જેનાં પર મને કન્ફર્મેશન મળવું જોઈએ એ પેજ પર મને 404 Error મળી.
મેં ઈ-મેલ ચેક કર્યો તો ત્યાં પણ કોઈ કન્ફર્મેશન નહોતું આવ્યું. એટલે મને થયું મારાં બ્રાઉઝરનાં ઍડ બ્લૉકર અને નોન-ટ્રેકર પ્લગિન ઘણી વખત થોડી બગવાળી વેબસાઈટ પર અમુક માહિતી અને સ્ક્રિપ્ટ્સ સરખી રીતે લોડ નથી કરતાં હોતાં. એટલે મેં મારાં ડીફોલ્ટ બ્રાઉઝરનાં બદલે એક અલગ બ્રાઉઝર પર ટિકિટ ખરીદવાનો પ્રયત્ન કર્યો. પણ કોઈ ફર્ક ન પડ્યો. પણ એ જ એરર આવી અને કોઈ કન્ફર્મેશન ન આવ્યું. મેં સૌથી પહેલાં મારું ક્રેડિટ કાર્ડ અકાઉન્ટ ચેક કર્યું અને કન્ફર્મ કર્યું કે, મારાં કાર્ડ પાર કોઈ ચાર્જ નથી આવ્યો. મને મારી જ મૂર્ખામી પર થોડો ગુસ્સો આવ્યો કે, ટેકનિકલી આટલી જાણકાર હોવા છતાં એ પાસ મેળવવાની આપાધાપીમાં મેં એ વૅબસાઇટ વિષે ઇન્ટરનેટ પર કોઈ શોધખોળ કર્યાં વિના, ફક્ત એક ભરોસાલાયક મિત્રએ વેબસાઈટ સજેસ્ટ કરી હતી એટલે તેનાં પર ભરોસો કરી લીધો. જે-રેલ પાસનું મિશન મેં ત્યાં જ આટોપ્યું અને જાપાન જઈને જે કઈં થઇ શકે એ કરવું બાકી છોડી દેવું એમ નક્કી કર્યું.
શનિવારે સવારે એરપોર્ટ પહોંચીને હું સિક્યોરિટી ચેકની લાઈનમાં ઊભી હતી. બાકીનાં બધાં કામ પતી ગયા હતાં અને હું બિલકુલ રિલેક્સ્ડ હતી એટલે મગજ થોડું સારું ચાલી રહ્યું હતું. મને વિચાર આવ્યો કે, ફરીથી એક વખત મારું ક્રેડિટ કાર્ડ અકાઉન્ટ ચેક કરી લેવું જોઈએ અને જોવું જોઈએ કે, પેલી વેબસાઈટ પરથી કોઈ ચાર્જ નથી આવ્યો. મેં જોયું તો તેનાં પાર સાડા ચારસો ડૉલરનાં બે પેન્ડિંગ ચાર્જ આવી ગયા હતાં અને બંનેની વિગતોમાં ‘જાપાન રેલ પાસ’ લખેલું હતું. મેં તરત જ બૅન્કમાં ફોન કર્યો અને કસ્ટમર સર્વિસ પરની સ્ત્રીને જણાવ્યું કે, આ બંને ટ્રાન્ઝેક્શન ફ્રોડ છે અને તેનું પ્રોસેસિંગ તરત જ રોકવાની વિનંતી કરી. એ સ્ત્રીએ મને જણાવ્યું કે, આવતા 24થી 48 કલાકમાં એ ટ્રાન્ઝેક્શન મારાં અકાઉન્ટમાંથી ચાલ્યા જવા જોઈએ. મેં તેની સાથે બે-ત્રણ વાર એ વાત કન્ફર્મ કરી કારણ કે, ધારો કે કઈં થાય અને બેન્ક મને ફોન દ્વારા સંપર્ક કરવાનો પ્રયત્ન કરે તો મારો ફોન નંબર તો જાપાનમાં ચાલુ ન હોય. તેણે મને ફરી ફરીને ખાતરી આપી કે, 24થી 48 કલાકમાં મારું કામ થઇ જશે એટલે મને થોડી ધરપત થઇ. ઓસાકાની ફલાઇટમાં બેસતાં સાથે જ મને થોડી નિરાંત થઇ અને મેં મૂવીઝ જોઈને બાર કલાક વિતાવ્યાં. મારાં જાપાનનાં મિત્રોએ મારાં માટે એક બહુ સારુ કામ કર્યું હતું અને મારી હૉટેલને ફોન કરીને તેમની ઍરપોર્ટથી હોટેલ સુધી પહોંચવા માટેની વ્યવસ્થાઓ જાણી લીધી હતી. કાન્સાઈ ઍરપોર્ટથી સવા કલાકની એક ટ્રેન લઈને મારે ઓસાકા સ્ટેશન પહોંચવાનું હતું. ઓસાકા સ્ટેશનની ‘સાકુરા-બાશી’ એક્ઝિટ પર મારી હૉટેલની કૉમ્પ્લિમેન્ટરી શટલ બસ લઈને હોટેલ પહોંચવાનું.
સાંજે સાડા ચાર આસપાસ મારી ફલાઇટ લેન્ડ થઇ. એરપોર્ટ પહોંચીને સૌથી પહેલું કામ મેં જે-રેલ પાસ વિષે તપાસ કરવાનું કર્યું. મને આરામથી જે-રેલ પાસનું કાઉન્ટર મળ્યું જયાં પાસપોર્ટ દેખાડીને હું આરામથી ચૌદ દિવસનો પાસ ખરીદી શકી. ત્યાં જ પાસ એક્ટિવેટ પણ થઇ ગયો અને તેણે મને ઓસાકા સ્ટેશન પહોંચવાનો રસ્તો પણ જણાવ્યો. પાસ કાઉન્ટરથી બહાર નીકળતાં જ બરાબર સામે JR સ્ટેશન હતું જયાંથી મારે ઓસાકાની ટ્રેન લેવાની હતી. જે-રેલ પાસ બતાવીને સહેલાઇથી હું અંદર પહોંચી અને યોગ્ય ટ્રેન પકડીને ઓસાકા તરફ પ્રયાણ કર્યું.
સાંજે દોતોનબોરીથી પાછા આવીને પહેલું કામ તો થોડી વાર ઊંઘવાનું કરવામાં આવ્યું. રાત્રે નવ વાગ્યા આસપાસ કકડીને ભૂખ લાગી. ફરીથી હોટેલમાં જમવાનું તો કંટાળાજનક હતું. આગલી રાતે વેજિટેરિયન જમવાનું શોધવાની ટ્રાય કરી હતી ત્યારે એક-બે ઇન્ડિયન રેસ્ટ્રોં ધ્યાનમાં આવ્યાં હતાં. તેમાંથી એકનું રેટિંગ સારું હતું અને ‘ગ્રાન્ડ ફ્રન્ટ’ મૉલ – જ્યાં સવારે નાશ્તો શોધવાની જફા કરી હતી – તેનાંથી એક જ બ્લૉક દૂર હતું એટલે પંદર મિનિટમાં ત્યાં ચાલીને પહોંચી શકાય તેમ હતું. નામ હતું ‘ઍવરેસ્ટ તંદૂરી’. વધુ મગજ ચલાવ્યા વિના મેં ત્યાં જ જવાનું રાખ્યું.
જમવાનું ‘અબવ ઍવરેજ’ હતું પણ, ત્યાંનાં સંચાલકની મહેમાનગતિ ખૂબ જ સારી. તેની સાથે થોડી સામાન્ય વાત થઇ. પછીનાં દિવસે મારી વિઝા અપોઇન્ટમેન્ટ હતી – પહેલી વાર મારી ‘નેશનાલિટી’ સિવાયનાં દેશમાં એટલે થોડી નર્વસનેસ તો હતી. દસ વાગ્યા આસપાસ જમવાનું પૂરું કરતા કરતા અચાનક મને ચાનક ચડી કે, મેં વિઝા ફૉર્મમાં ડિજિટલ ફોટો લગાવેલો હોવા છતાં એ લોકો એ માન્ય નહીં રાખે અને ફક્ત એક ફોટોનાં કારણે મને પાછી મોકલી દેશે તો? થોડી વાર મન મનાવવાનો પ્રયત્ન કર્યો છતાં એ સવાલ મગજમાંથી હટતો નહોતો એટલે અંતે મેં પેલા રેસ્ટ્રોં-સંચાલકને પૂછ્યું. તેણે જણાવ્યું કે, ત્યાંથી પાંચ જ મિનિટ દૂર એક ફોટો બૂથ હતું ત્યાંથી ફોટો મળી જાય તેમ હતો.
રેસ્ટ્રોંથી નીકળતી વખતે મેં તેને ફરીથી રસ્તો પૂછ્યો તો એ માણસે કહ્યું કે, એ રેસ્ટ્રોં બંધ જ કરી રહ્યો હતો અને મારી સાથે આવીને મને જગ્યા બતાવી શકશે. એ તરફ ચાલતા ચાલતા અમારી થોડી વધુ વાત થઇ અને મેં જાણ્યું કે, એ માણસ બહુ હોશિયાર હતો. કહેતો હતો કે, તેનાં જેવા ધંધાદારી નેપાળીઓ માટે જાપાન બહુ સારી જગ્યા છે. કામ કરવા માટે વિઝા આરામથી મળી જાય, ભણવામાં પૈસા ન નાંખવા પડે અને સારું જીવન મળી રહે. દસ વર્ષ પહેલા એ જાપાન આવ્યો હતો અને ધીમે ધીમે તેણે આખા દેશમાં જૂદી જૂદી જગ્યાએ કુલ આઠ જેટલા ઇન્ડિયન ગ્રોસરી સ્ટોર ખોલી નાખ્યાં હતાં. તેટલામાં ફોટોબૂથ આવી ગયું પણ, મારા નસીબે એ બંધ નીકળ્યું. હું થોડી નિરાશ થઇ પણ તેને થોડે દૂર એક બીજા બૂથની પણ ખબર હતી એટલે એ મને ત્યાં મૂકી ગયો. એ ખુલ્લું હતું અને મને ફોટો મળી ગયો.
રાત્રે દસ વાગ્યે એક બિલકુલ અજાણ્યા દેશમાં – જ્યાં વાતચીતમાં ભાષા સંબંધી આટલી મુશ્કેલીઓ હોય, ત્યાં એક અજાણ્યા માણસની આટલી મદદ મળવી એ મોટી વાત છે. આવા માણસોથી જ દુનિયા ચાલે છે.
રાત્રે ઊંઘ તો આવતી જ નહોતી. મેં આગળ વાત કરી એ પ્રમાણે JRail passનાં ચાર્જિસ મારાં બૅન્ક અકાઉન્ટમાંથી ગયા કે નહીં એ વિશે તપાસ કરવા મારાં અકાઉન્ટમાં લોગ-ઇન કર્યું. ઍરપોર્ટ પરથી ફૉન કર્યો ત્યારે પેલી ફોન અટેન્ડેન્ટે હાએ હા કરી હતી. પણ, ખરેખર એ ચાર્જિસ તેમણે ‘ઑથોરાઈઝેશન’ સ્ટેજ પર અટકાવ્યાં નહોતાં અને એ પ્રોસેસ થઇ ગયાં હતાં. મેં તાબડતોબ વૉઇપ ઍપ દ્વારા બેન્કનાં ફ્રૉડ ડિપાર્ટમેન્ટને ફોન લગાવ્યો. રકમ મોટી હતી અને આટલો મોટો ચાર્જ-બૅક મેં ક્યારેય ક્લેઇમ નહોતો કર્યો એટલે મને થોડો ડર પણ લાગ્યો કે, એ લોકો એ મંજૂર કરશે કે નહીં. 3 ફૉન કોલ્સ અને વિવિધ ફૉર્મ્સ ભર્યાં પછી તેમણે કહ્યું કે, હું આવતાં 15 દિવસમાં અપ્રૂવલ અને રિફંડની અપેક્ષા રાખી શકું છું. રાત્રે ત્રણેક વાગ્યે હું માંડ થોડો સમય ઊંઘી અને સાત વાગ્યે ફરી ઉઠી ગઈ.
નવ વાગ્યાની અપોઈન્ટમેન્ટ હતી એટલે આરામથી ચાલીને કોન્સ્યુલેટ પહોંચી. કોન્સ્યુલેટ માટેની લાઈન ફુટપાથ પર હતી, જે થોડું વિચિત્ર હતું. અંદર તેમણે મારું બધું અપ્રૂવ કરી દીધું પણ ફોટો બાબતે ડખો કર્યો. મેં ફૉર્મ પર પ્રિન્ટ કરેલો ફોટો તો ન જ ચલાવ્યો અને રાત્રે મહેનત કરીને પડાવેલો હતો એ પણ નહીં કારણ કે, તેમાં બેકગ્રાઉન્ડ સફેદ નહોતું. તેણે મને ત્યાં રાખેલાં ફોટો મશીનમાંથી ફોટો પાડવા કહ્યું. એ મશીન ફક્ત કૅશ લેતું હતું અને હું બાઘાની જેમ કૅશ હૉટેલ પર છોડીને આવી હતી. કૉન્સ્યુલેટવાળા બહેન એટલા સારા કે, તેણે મને બહાર નીકળીને 1 કલાક પછી ફોટો આપવા પાછા આવવા માટેની લેખિત મંજૂરી આપી અને સિક્યોરિટી ગાર્ડ્સને પણ જણાવી દીધું. થોડો સમય તો શ્વાસ અદ્ધર થઇ ગયો હતો. હું ટૅક્સીથી તાબડતોબ હૉટેલ ગઈ અને કેશ લઈને પછી આવી પછી અંતે કૉન્સ્યુલેટનો કાર્યક્રમ પત્યો.
એ કામ પતાવ્યું ત્યાં બપોરે જમવાનો સમય થઇ ગયો હતો. આટલી જફાઓ પછી કોઈ જ નવાં પ્રયોગ કરવાનું મન નહોતું એટલે ચુપચાપ દેસી રેસ્ટ્રોં જ શોધ્યું. ‘શ્રીલંકા રેસ્ટ્રોં કૉલોમ્બો’ ધ્યાનમાં આવ્યું અને ઇંટ્રેસ્ટિંગ લાગ્યું. એ જગ્યા શોધવાની પણ અલગ જ વિધિ થઇ. ગૂગલ મૅપ્સમાં માર્ક કરેલી પિન આસપાસ મેં ઓછામાં ઓછા ત્રણ આંટા માર્યા પણ, રેસ્ટ્રોંનું ક્યાંય નામોનિશાન નહીં. અંતે ટ્રેન સ્ટેશનની જે એક્ઝિટમાંથી બહાર નીકળી ‘તી ત્યાં પાછી અંદર ગઈ અને એ જ પિન ટ્રેન સ્ટેશનની અંદર શોધવાનો પ્રયત્ન કર્યો ત્યારે મેળ પડ્યો. આ છે ગૂગલ મૅપ્સની લિમિટ. ગૂગલ મૅપ્સ માટે અન્ડરગ્રાઉન્ડ અને ઓવરગ્રાઉન્ડમાં કોઈ જ ફર્ક નથી. જો આ બ્લૉગ વાંચીને કોઈ ઓસાકામાં આ રેસ્ટ્રોં શોધવાનો પ્રયન્ત કરે તો તેમનાં માટે આ ખાસ નોંધ – રેસ્ટ્રોં અંડરગ્રાઉન્ડ છે એટલે એ શેરીમાં જો ક્યાંય દાદરા દેખાય તો તેમાંથી નીચે ઉતરી જવા વિનંતી.
અહીં મને ઘણું સારું જમવાનું મળ્યું અને વાત કરવા મળી એક મજાનાં માણસ સાથે. એ રેસ્ટ્રોં માં કુલ બે શેફ હતા – એક તેનાં નામ પ્રમાણે શ્રીલંકન અને બીજા ભારતીય અંબલાલભાઈ. હું ગઈ ત્યારે ત્યાં બહુ ભીડ નહોતી એટલે અંબલાલે મારી સાથે થોડી વાત કરી. મારે જે જમવું હોય એ પ્રમાણે કસ્ટમ-થાળી બનાવી આપી. એ મૂળ મારવાડી હતો અને આણંદ / વલ્લભવિદ્યાનગર બાજુ ક્યાંક જમવાનું બનાવવાનું જ કામ કરતો. ત્રણથી ચાર વર્ષ પહેલા જાપાન જઈને વસ્યો હતો.
એ માણસ કદાચ સો ટચનું સોનુ હતો. પણ, છતાંયે તેણે જ્યારે પૂછ્યું કે, હું જાપાન એકલી આવી છું ત્યારે મારાથી થોડું ખોટું બોલાઈ ગયું. મેં કહ્યું અત્યારે એકલી છું પણ પછીનાં દિવસે મારો ફિયાન્સ મારી સાથે જોડાવાનો છે. બાર વાગ્યા આસપાસ ત્યાં ખૂબ ભીડ થવા માંડી. આસપાસની ઑફિસોનાં કર્મચારીઓથી આખું રેસ્ટ્રોં ભરાઈ ગયું. બહાર નીકળતી વખતે મેં તેને આવજો કહ્યું તો તેણે બહુ પ્રેમથી જવાબ આપ્યો ‘આવજો હો બહેન. તમારું ધ્યાન રાખજો.’ (Yes, literally in those exact words). એ ચોવીસ કલાકમાં મને કેટલા ભલા માણસો મળ્યા હતા!
ત્યાંથી હું હોટેલ પાછી ફરી અને થોડો આરામ કર્યો. સાંજે સૅમનો મૅસેજ આવ્યો કે તેનો પાસપોર્ટ જાપાન એમ્બેસીમાંથી પાછો આવી ગયો હતો અને તેણે અને અભિએ તેમની ટિકિટ્સ બુક કરી લીધી હતી. એ મંગળવારની સાંજ હતી. સૅમ ગુરુવારે બપોરે ટોક્યો પહોંચવાનો હતો અને અભિ શનિવારે. ઓસાકામાં આમ પણ મેં બુધવાર સુધીની જ હોટેલ બુક કરી હતી અને આગળનું કઈં નક્કી નહોતું કર્યું એટલે, એ લોકોનો પ્લાન નક્કી થયા પછી મેં સૌથી પહેલું કામ ટોક્યોમાં અમારી હૉટેલ બુક કરવાનું કર્યું. છેલ્લી ક્ષણનું બુકિંગ હતું એટલે ચોઈસ ઓછી હતી. મેં પસંદગી ઉતારી ‘હૉટેલ ન્યૂ ઓતાની’ પર.
બુકિંગ પતાવીને ટોક્યોનાં મિત્રો – આશુ અને શ્રીને પણ જાણ કરી. બુધવારે બપોરની બુલેટ ટ્રેન પકડીને હું ટોક્યો જવાની હતી અને આશુ-શ્રીને ડિનર માટે મળવાની હતી. એ બધું પત્યા પછી ફરી બહાર નીકળવાનું વિચારવામાં આવ્યું. આગલા દિવસે દોતોનબોરીથી પંદર મિનિટ ચાલતા એક વેગન રેસ્ટ્રોં વિશે ગૂગલ મૅપ્સ પર જાણ્યું હતું એટલે ડિનર ત્યાં કરવાનું નક્કી કર્યું. વળી, આગલા દિવસે થાકનાં કારણે ત્યાં બહુ ફરી નહોતું શકાયું એટલે એ પણ કરવું ‘.
ઓસાકા-નાંબા સ્ટેશન પર ઉતરીને પહેલા હું દોતોનબોરીમાં થોડું ફરી. કોણ માને કે, એ વિશાળકાય માર્કેટનાં અંધાધૂંધ વચ્ચે શાંતિની સરવાણી જેવું એક બૌદ્ધ મંદિર છે! દોતોનબોરીની એક નાનકડી ગલીમાં ‘હોઝેન્જી ટેમ્પલ’ આવેલું છે. તેનાં વિશે વધુ કઈં કહેવું અઘરું છે. આ ફોટોઝ તેની ખૂબસૂરતીનું પ્રમાણ છે.
એ શ્રાઈનવાળા વિસ્તારમાં પડદાથી ઢંકાયેલા નાના નાના બાર હતાં. ત્યાં ફરતી ફરતી હું અચાનક એક સાંકડી ગલી પાસે આવી પહોંચી જ્યાં સુંદર લૅન્ટર્નસ લગાવેલાં હતાં. પહેલા તો હું ફોટોઝ લેવા માટે અંદર ગઈ. પણ ત્યાં તો એક અલગ દુનિયા જ હતી માનો! અંદર જૂના જાપાનની માહિતી આપતાં ચિત્રો અને વધુ નાના નાના બાર હતાં.
એટલી વારમાં ભૂખ લાગી એટલે હું રેસ્ટ્રોં તરફ ચાલી. રેસ્ટ્રોંનું નામ ‘શીઝેન બાર પૅપ્રિકા’. એ રેસ્ટ્રોંમાં જમવાનું તો ખૂબ સારું હતું જ પણ, ડેકોર અને ઍમ્બિયન્સ પણ ખૂબ સુંદર હતાં. ઓસાકામાં હો અને વેજિટેરિયન હો તો એ જગ્યા તમારે ચોક્કસ જોવી રહી. લાંબા દિવસને અંતે મારું મુખ્ય કામ પૂરું થયું હતું એટલે મેં ડિનર સાથે એક વાઈન-ગ્લાસ મંગાવીને સેલિબ્રેટ કર્યું.
ત્યારે મારી રાજાઓ સાચા અર્થમાં શરુ થઇ હોય તેવો અહેસાસ થયો. એકલા ફરવાનું સુખ અને તેને કારણે થતાં નવાં અનુભવ, નવાં લોકો, આ બધું હું ઘણાં સમયથી ગુમાવી ચુકી હતી અને પછીનાં દિવસે ફરીથી ગુમાવવાની હતી.
જમ્યા પછી પણ મારા મનમાંથી પેલા નાના બાર્સ ગયાં નહોતાં. વળી, એ દિવસે (કે તે અઠવાડિયે) ત્યાંનાં એક મુખ્ય માર્ગ પર ‘ફૅસ્ટિવલ ઓફ લાઇટ્સ’ની શરૂઆત થવાની હતી એટલે હું એ રસ્તે દોતોનબોરી તરફ ચાલવા માંડી. ફેસ્ટિવલ ઓફ લાઇટ્સમાં ખાસ કઈં હતું નહીં. આપણે ત્યાં દિવાળીની રોશની થાય એ રીતે એ લોકોએ એક લાંબા રસ્તા પર ઝીણી લાઇટ્સ મૂકીને તેને પ્રકાશિત કરી હતી અને ક્રિસ્મસ ડેકોરેશન પણ.
હોઝેન્જી ટેમ્પલ પાછળ મેં ફરી આંટો માર્યો અને ક્યા બારમાં જવું એ નક્કી કરવા માંડ્યું. એક જગ્યાએ અંદર ગઈ. દરવાજા ખોલતા એક સીડી આવી અને દસેક પગથિયાં નીચે ઉતરીને બાર કાઉન્ટર. એ સ્થળનું નામ અને આખું મેન્યુ જાપાનીઝમાં હતાં. પણ, બાર ખૂબ કલાસી અને ફેન્સી હતો એટલે મને ત્યાં રેડ વાઈન તો મળવાની જ એટલી ખાતરી હતી. હું ગઈ ત્યારે ત્યાં પણ બહુ લોકો નહોતા. એકલી હતી એટલે હું બાર કાઉન્ટર પર જ બેઠી. બારટેન્ડરને પણ ફક્ત જાપાનીઝ આવડતું હતું એટલે બહુ વાત થવાનો સ્કોપ હતો નહીં.
થોડી વારમાં મારી પાસેનાં ટેબલ પર એક યુગલ આવ્યું. મેં તેમની તરફ સ્મિત કર્યું. સ્ત્રીએ શૅમ્પેનની એક બૉટલ મંગાવી. એ લોકો ત્યાં ઘણાં સમયથી આવતા હશે તેવો આભાસ થયો. તે જેટલા રાઉન્ડ મંગાવતી એ દરેક વખતે બારટેન્ડર પણ તેમની સાથે એક ડ્રિન્ક લેતો. હું ત્યાંથી ઊભા થવાની તૈયારીમાં હતી ત્યાં બારટેન્ડરે મારી સામે શૅમ્પેનનાં ચાર ગ્લાસ ભર્યા અને મને ભાંગેલાં અંગ્રેજીમાં કહ્યું કે, એક ગ્લાસ મારી પાસે બેસેલી સ્ત્રી તરફથી મારા માટે હતો. એ સ્ત્રી મોજીલી લાગતી હતી અને તેને પોતાની સાથે બધાને પાર્ટી કરાવવી હતી તેવું લાગતું હતું એટલે મેં એ સ્વીકાર કર્યો અને એ ત્રણે સાથે ચિયર કર્યું. પછી તો એ સ્ત્રી સાથે પણ મારી ભાંગેલાં અંગ્રેજીમાં થોડી વાત થઇ. ત્યારે મારા હાથ પર થોડી મહેંદી લગાવેલી હતી એટલે તેણે તેનાં વખાણ કર્યા. એ ‘હેના ટૅટૂ’ વિશે જાણતી હતી. પછી તો અમે ગૂગલ ટ્રાંસલેટની મદદથી પોતાનો ફોન દેખાડીને પંદરેક મિનિટ વાત કરી.
શૅમ્પેન ખતમ કરીને સાડા દસ આસપાસ હું પહોંચી હોટેલ પર અને આરામથી પછીનાં દિવસનો પ્લાન બનાવ્યો. શ્રીએ મને ઉમેદા સ્કાય બિલ્ડિંગ જવા કહ્યું. ત્યાં દુનિયાનું સૌથી ઉંચાઈ પર આવેલું એસ્કેલેટર છે તેમાં લોકો ચડી શકે છે. પણ, મને તેમાં બહુ રસ નહોતો. મારે સવારે ફક્ત થોડાં મંદિર જોવા હતાં અને બપોરની ટ્રેન પકડીને સાંજ સુધીમાં ટોક્યો પહોંચવું હતું.
લેક આશીની ક્રૂઝ પતાવીને અમને ભૂખ લાગી અને પાર્કિંગ પાસે એક-બે રેસ્ટ્રોં પણ હતાં. પણ, ત્યાં ટેબલ ખાલી થાય એ માટે ખૂબ રાહ જોવી પડે તેમ હતી એટલે અમે થોડે દૂર જઈને કઈંક ખાવાનું નક્કી કર્યું જ્યાં ભીડ ન હોય. એક રેસ્ટ્રોં મળ્યું – ‘મોરી મેશી’ – જેનાં રિવ્યૂ ખૂબ સારાં હતાં અને એ અમારાં પછીનાં મુકામથી એ ખૂબ નજીક પણ હતું.
રેસ્ટ્રોં સુધીનો રસ્તો ટેકરીઓમાંથી પસાર થતો હતો અને પાનખરનાં રંગમાં રંગાયેલાં વૃક્ષો!
વીસેક મિનિટ ડ્રાઈવ કરીને અમે ત્યાં પહોંચ્યા અને નસીબજોગે સાંકડી ગલીમાં અમને પાર્કિંગ મળી ગયું. પણ, રેસ્ટ્રોંમાં અંદર જઈને જોયું તો જગ્યા ખૂબ નાની હતી અને અને ત્યાં પણ ટેબલ ખાલી થવા માટે રાહ જોવી પડે તેમ હતી. હું રાહ જોવા તૈયાર હતી પણ, સાથીઓ થાકેલા અને ભૂખ્યા હતા એટલે ગૂગલ અને રીવ્યુ પડતાં મૂકીને ત્યાં આસપાસ ચાલીને કોઈ જગ્યા મળે તો ત્યાં જ ખાઈ લેવાનું નક્કી કર્યું. આગળ બે-ત્રણ મિનિટ ચાલ્યા ત્યાં એક ઠીકઠાક કૅફે નજરે પડ્યું અને તેમની પાસે વેજિટેરિયન ઑપશન્સ પણ હતાં એટલે અમે ફરિયાદ કર્યા વિના જે મળે તે જમી લેવાનાં ભાવથી ત્યાં જ બેસી ગયા. ત્યાં જમવાનું ભલે યાદગાર નહોતું પણ, મોટાં ભાગની વસ્તુઓ અમારા ધાર્યા કરતાં સારી નીકળી! હા, પાસ્તા/સ્પૅગેટી ફક્ત ટમાટો કેચપ ભેળવીને આપી દેવાઈ હતી પણ, એ મારા મતે રેસ્ટ્રોંની ભૂલ નથી, ઓર્ડર કરનારની ભૂલ છે. જાપાનનાં એક નાનકડાં ખૂણામાં જઈને, જ્યાં આખા સ્ટાફને માંડ માંડ ભાંગ્યું તૂટ્યું અંગ્રેજી આવડતું હોય તેવી જગ્યાએ તમે પાસ્તા માંગો તો બીજું શું થાય?
બને તેટલું જલ્દી જમવાનું પતાવીને દસેક મિનિટ ડ્રાઈવ કરીને અમે પહોંચ્યા હાકોને રોપવેનાં ‘સોઉઝાન’ સ્ટૉપ પર. સોઉનઝાનથી ઓવાકુદાની સુધીની રાઈડ નાનકડી પણ સુંદર હતી.
‘ઓવાકુદાની’ શબ્દનો અર્થ છે ‘વિશાળ ઉકળતી ખીણ’. ઓવાકુદાનીમાં વિશાળ માત્રામાં સલ્ફરનાં ડિપોઝિટ્સ છે જેને કારણે તેને આ નામ આપવામાં આવ્યું છે. ઓવાકુદાની પહોંચીને રોપવેમાંથી બહાર નીકળતા જ બરાબર સામે સલ્ફરનું ખાણકામ થતું જોવા મળ્યું. એ ખીણમાં વિવિધ છૂટાં છવાયાં સ્થળોએ જમીનમાંથી વરાળ નીકળતી હતી. અમને સમજતાં વાર ન લાગી કે, એ વરાળ સલ્ફરનાં બાષ્પીભવનની હતી અને યાદ આવ્યું કે, આ જ કારણે સલ્ફરને અસ્થિર/વોલૅટાઇલ કહેવામાં આવે છે. એ સાથે જ પિરિયોડિક ટેબલ અને હાઈસ્કૂલ પણ યાદ આવી ગયાં!
ઓવાકુદાનીમાં સલ્ફરનું ખાણકામ તો થાય જ છે પણ, ભેજાંઓએ તેને લાગતું ટૂરિઝમનું તૂત પણ બનાવી કાઢ્યું છે જેનું નામ છે ‘બ્લૅક એગ્સ’! એ ખીણમાં સલ્ફરનાં ઉકળતાં ઝરા આવેલાં છે. સામાન્ય ઈંડાંને એ ઝરાનાં પાણીમાં ઉકાળવામાં આવે ત્યારે ઇંડાંની છાલ, જે સામાન્ય રીતે ગુલાબી-બદામી રંગ જેવી હોય છે, તેનો રંગ બદલાઈને કાળો પડી જાય છે. આવી રીતે પકાવેલાં ઈંડાં એકસાથે પાંચનાં જથ્થામાં ત્યાંનાં એકમાત્ર સુવેનીયર સ્ટોરમાં વેંચાય છે અને ટૂરિસ્ટ લોકો નજરે ચડતી દરેક નવી વસ્તુની જેમ આ વસ્તુ પણ થોકબંધ ખરીદે છે. મારી જેમ તમારે પણ ત્યાં જઈને આ પ્રયોગ ન કરવો હોય તો જાણી લો કે, છાલ કાઢ્યા પછીનો ઈંડાંનો અંદરનો ખાવાલાયક ભાગ તો સામાન્ય ઈંડાં જેવો સફેદ અને પીળો જ હોય છે.
ઈંડાં અને સલ્ફરનાં સંબંધનું નું હજુ એક ફેન ફૅક્ટ છે! ‘વેગન સ્ક્રેમ્બલ્ડ એગ્સ’ (I know right! Sounds like oxymoron. But, trust me it exists) માં ટોફૂને ઈંડાં જેવો સ્વાદ અને ગંધ આપવા માટે તેમાં સંચર વપરાય છે કારણ કે, સંચરમાં સલ્ફરનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. સલ્ફરની ગંધ ઈંડાં જેવી હોય છે અને એ ભળવાથી ટોફુમાં ઈંડાં જેવો સ્વાદ લાવી શકાય છે! બોલો! કાળાં ઈંડાં એટલે ઈંડાંને ઈંડાંનાં સ્વાદમાં ઉમેરીને બનતી વસ્તુ?! દુનિયા ગોળ છે અને માણસોને ગોળ-ગોળ ફરવું ગમે છે.
ઓવાકુદાનીથી નીચે આવ્યાં ત્યાં સુધીમાં સૂર્ય ક્ષિતિજ પર પહોંચી ગયો હતો. પણ, અમારા ટૂર ગાઇડ્સ અંધારું થાય એ પહેલા અમને લેઈક આશીનાં કિનારે આવેલાં એક તોરી ગેઇટ પર જમીનમાર્ગે લઇ જવા પ્રતિબદ્ધ હતા. આ એ જ નારંગી રંગનો તોરી ગેઇટ છે જે હાકોને-1માં લેઈકનાં એક ફોટોમાં દેખાય છે.
અમે ગૂગલ મૅપ્સમાં પિન કરેલાં લોકેશન પર પહોંચી તો ગયા પણ, ત્યાં સુધીમાં સૂર્ય ઢળી ચૂક્યો હતો અને સંપૂર્ણપણે અંધકાર પ્રસરે એ પહેલા અમારે પેલાં ગેઇટ સુધી પહોંચવાનું હતું. આશુએ અમને અંદાજો આપ્યો હતો દસેક મિનિટનાં રસ્તાનો પણ, અમને પાંચ મિનિટ ચાલ્યા પછી પણ અંત નજીક ન દેખાયો. આશુનાં પગની ઇજા હજુ રૂઝાઈ નહોતી એટલે તેણે ત્યાંથી પાછા વળવાનું નક્કી કર્યું અને અમે ચાર આગળ ચાલ્યા. મને આશુ માટે થોડો ડર લાગતો હતો કારણ કે, કાર જ્યાં પાર્ક કરેલી હતી એ જગ્યા થોડી સૂમસામ હતી. એક મુખ્ય માર્ગ હતો જે રસ્તેથી અમે આવ્યા હતા. રસ્તાની જમણી તરફ વૃક્ષાચ્છાદિત ટેકરી હતી અને ડાબી તરફ વૃક્ષોથી લદાયેલાં જંગલ જેવો આભાસ થતો હતો અને વૃક્ષો નીચે ઓફ-રોડ પાર્કિંગ હતું. ત્યાં અમારી કાર સિવાય ભાગ્યે એક બીજી કાર હશે. પણ, આશુને કોઈ ડર નહોતો. એ આરામથી પાછો ચાલ્યો ગયો.
આ બાજુ અમે આશુનાં ગયા પછી પણ લગભગ પંદરેક મિનિટ ચાલતા રહ્યા ત્યારે છેક અમને એ મંદિરનો મુખ્ય પ્રવેશમાર્ગ દેખાયો અને ત્યાંથી પણ બીજી દસેક મિનિટે પેલો તોરી ગેઇટ આવ્યો! પણ, રસ્તામાં અમે અદ્ભૂત નજારા માણ્યા. લેઈક અને તેની આસપાસની રોશનીનો આ નજારો જોઈને મને ગંગા ઘાટનાં ફોટોઝ યાદ આવી ગયાં. સંધ્યા આરતીનાં સમયે ગંગાનાં પાણી પર પ્રકાશનું પ્રતિબિંબ આવું જ દેખાતું હોય છે.
ત્યાં પહોંચીને પહેલો વિચાર તો એ જ આવ્યો કે, સારું થયું આશુ મગજ વાપરીને પાછો ચાલ્યો ગયો. આટલું નીચે અને તેટલું જ ફરી ઉપર સુધી ચાલતા એ હેરાન થઇ જાત. સાથે સાથે એ વાતનો આનંદ થયો કે અમે ત્યાં ગયા કારણ કે, નજારો ખૂબ સુંદર હતો! જો સંધ્યા સમયે આ ગેઇટ આટલો સુંદર દેખાતો હોય તો દિવસે પૂરતાં પ્રકાશમાં તો એ કેવો દેખાતો હશે!
દરેક પ્રખ્યાત ટૂરિસ્ટ સ્પોટની જેમ ત્યાં પણ ફોટો લેવા માટે લોકોની ભીડ હતી. પણ, ઉપરનો મંદિરનો વિસ્તાર લગભગ ભાગે ખાલી હતો. અમે તોરી ગેઇટમાંથી પસાર થઈને નીચે પાણી સુધી ન ગયા, ટોળું શરુ થાય તેટલે નજીક જઈને લગભગ તરત જ પાછા ફરી ગયા અને બાકીનું મંદિર જોયું અને માણ્યું જે વૃક્ષો વચ્ચે એ કુદરતી સેટિંગમાં ખૂબ સુંદર લાગતું હતું.
ઉપર કાર સુધી જતી વખતે અમને પગથિયાં મળી ગયાં. એ માર્ગે ઉપર પહોંચતા અમને ખરેખર દસેક મિનિટ જ થઇ! ત્યારે અમને સમજાયું કે, નીચે જતી વખતે અમે ખોટો રસ્તો લઇ લીધો હતો એટલે આટલી વાર લાગી! ઉપર પહોંચતા સુધીમાં સંપૂર્ણપણે અંધકાર પ્રસરી ગયો હતો છતાં આશુ સ્થિતપ્રજ્ઞ બેઠો હતો. તોરી ગેઇટ એડવેન્ચર પછી એ દિવસની અમારી આખરી અને સૌથી એકસાઇટિંગ મુલાકાત હતી ‘તેન્ઝાન ઓન્સેન’. આ પણ જાપાનનાં અમારાં 80% અનુભવોની જેમ, એક નવો અનુભવ હતો.
‘ઓન્સેન’ એટલે કુદરતી ગરમ પાણીનાં ઝરા, જે પબ્લિક બાથ-હાઉઝ તરીકે જાપાનમાં પ્રખ્યાત છે. તેમાં ગરમ પાણીનાં ઝરાવાળો ભાગ તો સ્વાભાવિક રીતે નવો નથી જ, નવી એ ઝરાની આસપાસ વણાયેલી ત્યાંની સંસ્કૃતિ છે. બાકી ગરમ પાણીનાં ઝરા તો આ રહ્યાં આપણાં તુલસીશ્યામમાં પણ છે!
સૌથી પહેલા તો જાપાનમાં દરેક પારંપરિક વસ્તુની જેમ ઓન્સેન માણવાનાં પણ અમુક નિયમ છે. ઓન્સેન્સમાં સામાન્ય રીતે એક પણ વસ્ત્ર પહેરવાની છૂટ નથી હોતી. સંપૂર્ણપણે નગ્ન થઈને જ નહાવાનું હોય છે અને સ્ત્રીઓ / પુરુષો માટેનાં એકદમ અલગ અલગ વિસ્તાર હોય છે. ઓન્સેનમાં ટેટૂ કરાવેલાં લોકોને જવા દેવામાં નથી આવતાં કારણ કે, ટેટૂની શાહી પાણીમાં ભળીને તેને ખરાબ કરે એવો તેમને ડર છે. ઓન્સેન્સનો ઉપયોગ કરવાની પદ્ધતિ અને નિયમો બતાવતું આ પોસ્ટર જુઓ.
તેન્ઝાન ઓન્સેનનાં પરિસરમાં પગ મૂકતાં જ તેની સુંદર લાઇટિંગ અને રિલેક્સિંગ આમ્બિયાન્સ આંખે ઊડીને વળગ્યાં. હું અને સૅમ ટાવલ લઈને નહોતા ગયા એટલે ચેક-ઈન કાઉન્ટર પર અમે ટાવલ ખરીદ્યાં. એ કાઉન્ટરથી જ મારો અને શ્રીનો (મહિલાઓનો) રસ્તો આશુ, અભિ, સૅમથી અલગ પડી જતો હતો અને અંદર ફોન લઇ જવાની છૂટ પણ નથી અને મતલબ પણ નથી એટલે ઓન્સેન માણીને અંદાજે એક કલાકે અમે કાઉન્ટર પાસે મળવાનું નક્કી કર્યું.
સ્ત્રીઓનાં વિભાગમાં અંદર પ્રવેશતા જ સૌથી પહેલા તો શૂ-રૂમ હતો જ્યાં શૂઝ કાઢીને અંદરનાં લોકર રૂમમાં પ્રવેશ થતો હતો. લોકર્સમાં કપડાં અને ફોન રાખીને બકેટ-બાથ માટેનાં રૂમમાં જવાનું હતું. આ બકેટ બાથની ફેસિલિટીએ એકદમ આપણાં ડોલ અને ડાબલાં વડે પાટલા પર બેસીને નહાવાની પદ્ધતિ જેવી જ છે. ફર્ક ફક્ત એટલો કે તેમની બાકેટ્સ અને પાટલાં ખૂબસૂરત લાકડાંનાં બનેલાં હતાં! ત્યાંથી બહાર નીકળતા જ એક ખુલ્લું મોટું પરિસર હતું જ્યાં અલગ અલગ તાપમાનવાળાં વિવિધ કદ અને આકારનાં ઝરા આવેલા હતાં. મોટાં ભાગનાં ઓન્સેનમાં ફક્ત એક નહીં, અલગ-અલગ તાપમાનવાળાં પાણીનાં વિવિધ કુંડ હોય છે અને લોકો દરેક તાપમાનવાળાં કુંડમાં થોડો થોડો સમય પસાર કરતા હોય છે.
પાણીમાં જતા પહેલા શ્રીએ મને સમજાવ્યું કે, આ ગરમ-ઠંડાં પાણીનો પણ એક ક્રમ છે જે અનુસરવો જરૂરી છે જેથી ચક્કર ન આવે. સૌથી પહેલો નિયમ એ કે, ઓન્સેનમાં જતા પહેલા પાણી પીવું અને દારુ કે કેફીનવાળી વસ્તુઓ ખાઈને કે પીને ન જવું કારણ કે, ગરમ પાણીમાં શરીર આમ પણ ડીહાઇડ્રેટ થતું હોય છે અને દારુ અને કૅફીન ડીહાઇડ્રેશન વધારે છે જેથી માથું દુઃખે છે. સૌથી પહેલા ઓછાં તાપમાનવાળાં કુંડમાં જવું પછી થોડું વધુ ગરમ, થોડું વધુ ગરમ એ રીતે આગળ વધવું. પાણીમાં જવાની શરૂઆત હંમેશા પગ બોળવાથી કરવી જેથી શરીર નવાં તાપમાન સાથે અનુકૂળ થઇ શકે. એકસાથે સ્વિમિંગ પૂલની જેમ ઝંપલાવો તો શરીરને અચાનક તાપમાન બદલાવાથી શોક લાગે અને માથું દુઃખાવાનાં કે ચક્કર આવવાનાં ચાન્સ રહે. બહાર નીકળતા પહેલા પણ ઠંડાં પાણીનાં કુંડમાં થોડી વાર બેસવું જેથી શરીર ફરી સામાન્ય તાપમાન સાથે મેળમાં આવી શકે. વધુ માહિતી માટે આ ગાઈડ જુઓ
પબ્લિક બાથ-હાઉઝમાં સંપૂર્ણપણે નગ્ન થઈને જવાનાં નિયમ વિષે જયારે પહેલી વાર સાંભળ્યું ત્યારે મને એ વિચાર વિચિત્ર લાગ્યો હતો. પણ, ત્યાં જઈને મેં જે અનુભવ્યું એ સાવ જ અલગ હતું! મને સમજાયું કે, ત્યાંની સંસ્કૃતિમાં આ પ્રક્રિયા એટલી સહજ રીતે વણાયેલી છે કે, બકેટ-બાથવાળાં વિસ્તારમાં પગ મૂક્યા પછી અડધી સૅકન્ડ માટે પણ મને કઈં અજૂગતું નથી લાગ્યું. ત્યાં બધી જ ઉંમરનાં લોકો હતાં અને એવું વાતાવરણ હતું કે, દરેકની પોતાની એક સેન્સ ઓફ સ્પેસ હતી જેને અન્ય લોકો માન આપતાં હતાં. આટલાં લોકો એક સાથે હોવા છતાં પણ વાતાવરણ એટલું શાંત કે, કંસારી જેવાં જીવોનાં અને વૃક્ષોનાં પાન હલવાનો અવાજ સંભળાય. દરેક પાણીનો આનંદ માણવામાં, પોતાનાં વિચારોમાં અને મિત્રો સાથે આવ્યા હોય એ મિત્રો સાથે એકદમ ધીમા સ્વરે વાત કરવામાં મશગુલ હતા. એ સામુહિક અનુભવ હોવા છતાં પણ, વ્યક્તિગત હતો!
આ ઉપરાંત ત્યાંનું દ્રશ્ય પણ એટલું સુંદર! ખાસ તો એ લૅન્ડસ્કેપિંગ અને પરફેક્ટ લાઇટિંગ! સૌથી પહેલાં તો ત્યાં માનવ-નિર્મિત તમામ ચીજો ઘેરાં રંગનાં લાકડાંની હતી – દીવાલો પણ. દીવાલ પાસે અંદર અને બહાર, દરેક પાણીનાં કુંડ પાસે નાના-મોટા ઘટ્ટ વૃક્ષોની હરોળ હતી અને દરેક કુંડની પાળી કાળાં/રાખોડી રંગનાં પથ્થરની બનેલી હતી. આ તમામ ખૂબસૂરતી રાતનાં અંધારાંમાં જોઈ અને માણી શકાય એ માટે આખા વિસ્તારમાં હળવી ગોલ્ડન યેલો લાઇટિંગ હતી જેમાં બ્રાઉન લાકડાં અને કાળાં/ રાખોડી પથ્થરો પાસે ઘટ્ટ લીલાં વૃક્ષોનો કોન્ટ્રાસ્ટ અદ્ભૂત લાગતો હતો! પાણીનાં કુંડ જ્યાં આવેલાં હતાં એ ભાગ એવી રીતે બનાવેલો હતો કે, તમને એમ જ લાગે કે, તમે જંગલમાં જ છો. દરેક કુંડમાં પ્રવેશ કરતાં પહેલાં તમે પથ્થરની પાળ પર બેસીને પાણીમાં પગ બોળી શકો અને દરેક કુંડનું લેવલિંગ પણ, એકદમ સમતલ નહીં પણ થોડું ઉપર-નીચે હતું તથા દરેકનાં કદ અને આકાર પણ અલગ હતાં. એક કુંડમાં અંદર ગુફા જેવી જગ્યા પણ હતી જ્યાં પાણીનું ઊંડાણ વધતું હતું. કુદરતી અને માનવનિર્મિતનો એવો સમન્વય કે, તમને ખબર જ ન પડે કે, ક્યાં કયું શરુ થાય છે અને ક્યાં પૂરું થાય છે! એ બેકગ્રાઉન્ડમાં આરામથી નહાતાં માણસો પણ જાણે એ પેઇન્ટિંગનો એક ભાગ હતાં. થોડી વાર તો માની ન શકાય કે, આ એ જ પૃથ્વી પર આવેલું છે જેનાં પર આપણે રોજ રહીએ છીએ…
એક કલાક સમાપ્ત થઇ એ ત્યારે યાદ આવ્યું જ્યારે એ વાતાવરણનો ભેજ શ્વાસમાં અનુભવાવવા લાગ્યો અને જ્યારે શ્રીએ બહાર જવા વિષે પૂછ્યું. અમે તૈયાર થઈને ફરી કાઉન્ટર પાસે ગયા પણ અમારા સાથીઓ હજુ આવ્યા નહોતા. બે-ત્રણ મિનિટ રાહ જોઈને શ્રી ત્યાંની જમવાની વ્યવસ્થા જોવા માટે ગઈ. ત્યાં એક રેસ્ટ્રોં પણ હતું જ્યાંથી શ્રી અમને મેન્યુનાં ફોટોઝ મોકલવા લાગી. પાંચેક મિનિટ રહીને બધા આવ્યા પછી સર્વસહમતિથી અમે ત્યાં જ જમવાનું નક્કી કર્યું. અમારું ડિનર પણ ત્યાંની એક નવી પારંપારિક વિશેષતા હતી જેનું નામ છે ‘શાબુ-શાબુ’ .
શ્રીએ મોકલેલો મેન્યુનો ફોટો
શાબુ શાબુ માટે દરેક ગ્રુપને એક સ્ટવ આપવામાં આવે જેની ફરતે જમીન પર બેસવાની વ્યવસ્થા હોય, સાથે જ તમે ઓર્ડર કરેલી વસ્તુઓનું કોમ્બિનેશન (અમારા કેસમાં અમુક શાક-ભાજી, ટોફૂ, ભાત અને વર્મીસેલી નૂડલ્સ) અને પાણીનો એક મોટો જગ પણ આપવામાં આવે. સ્ટવ પરનાં વાસણમાં પાણી ઉકાળીને તેમાં તમને મન ગમતી વસ્તુઓ નાંખીને તેને પકાવીને સૂપ જેવું મિશ્રણ તૈયાર કરીને સ્ટવ પરથી જ ધીરે ધીરે તમારાં ભાતનાં કપમાં રેડતાં જવાનું અને જોઈએ એ પ્રમાણે મીઠું-મરી નાંખીને ખાતા જવાનું. આ વર્ણનમાં સામાન્ય (કે વિચિત્ર) લાગતી આ વાનગીનો સ્વાદ અને તેની સાથે જોડાયેલો અનુભવ વાસ્તવિક રીતે ખરેખર મજા પડે તેવો હતો!
અમારાં વાસ્તવિક ટેબલનો ફોટો
અમારા માટે ઓન્સેન અને શાબુ-શાબુનો અનુભવ અમારી આખી જાપાન ટ્રિપનાં સૌથી યાદગાર અનુભવોમાંનો એક હતો! એ દિવસે ઘરે જવાનું જ મન નહોતું થતું અને એ વિચાર પણ થોડો દુઃખી કરતો હતો કે, એ પછીનાં અમુક દિવસોમાં હું અને સૅમ બાકીનાં ત્રણ જણ વિના એકલા ટ્રાવેલ કરવાનાં હતા. છતાં હાકોનેથી ટોક્યો સુધીની ડ્રાઈવ અમે ભરપૂર માણી. આ વખતે હું સૌથી પાછળની રોમાં ગઈ. કારમાં મ્યુઝિક શરુ કરવામાં આવ્યું. અમારા બધાનાં ટેસ્ટ અલગ અલગ હતાં. પણ, ભારતીય યુવાનોનાં ગ્રુપમાં આ કોયડાનો એક સરળમાં સરળ ઉકેલ છે જેનું નામ છે ‘એ. આર. રહેમાન’. પોપ્યુલર બૉલીવુડ અપબીટ ગીતોનાં શોખીનો માટે, ઊંડાણવાળાં અર્થસભર ગીતો માટે, અને સંગીતની કોમ્પ્લેક્સિટી માણતા શાસ્ત્રીય સંગીતનાં શોખીનો માટે – દરેક ભારતીય માટે એ.આર.રેહમાન માટે કૈંક ને કૈંક છે જ. આ ડી.જે.-ઇંગ અમે પાછલી રોમાં લંબાવીને કર્યું અને દાદ મેળવી.
ટોક્યો પહોંચીને બધાને આરામ જ કરવો હતો એટલે આશુ-શ્રીને તેમનાં ઘરે મૂકીને અમે તરત અમારી હોટેલ ગયા. રાત્રે કાર પાછી આપી શકાય તેમ નહોતી એટલે એ રાત્રે હોટેલમાં જ પાર્ક કરીને પછીની સવારે ચેક-આઉટ કરીને ક્યોતો જતા પહેલા ડ્રોપ કરતા જવાનો પ્લાન કર્યો.
સાન ડીએગો બીચ પર પ્રવૃત્તિઓની કોઈ કમી નહોતી. ત્યાં માર્કેટ્સ, બાળકો માટે રાઈડ્સ, કેન્ડી શોપ્સ વગેરેની ભરમાર હતી. ઓસ્ટ્રેલિયામાં અમે સુંદર બીચ તો ઘણાં જોયાં છે. પણ, બીચ પર આટલી બધી પ્રવૃત્તિઓ સામાન્ય રીતે નથી જોઈ. એટલે સ્વાભાવિક રીતે જ અમારાં મોટાં ભાગનાં ગ્રૂપે દરિયાને અવગણીને બીચ-માર્કેટ્સ તરફ જ પહેલું પ્રયાણ કર્યું. હું શરૂઆતમાં એઇમી સાથે ફરી. પણ, પછી તેને પાણી દરિયા તરફ જવું હતું અને મારે કિનારા આસપાસ ફરવું હતું એટલે અમે છૂટા પડ્યાં. પાંચેક મિનિટમાં એક કાફેમાં હું પાણી લેવા ગઈ ત્યાં મેં રોઝી, જેક (ફર્ગ્યુસન – બીજો જેક. લન્ચવાળો જેક હોબ્સ નહીં) અને ચાનને જોયાં અને ત્યાં તેમની સાથે હું પણ થોડી વાર બેઠી. આગલી રાત્રે લિટલ મેક્સિકો ડિનર વખતે એ મારી બાજુની સીટમાં બેઠો હતો એટલે ત્યારે તેની સાથે ઘણી વાત થઇ હતી અને સારી એવી દોસ્તી પણ. તેનું લન્ચ પત્યાં પછી અમે સાથે ફરવા લાગ્યાં. અડધી કલાક જેવાં સમય પછી અમે ત્યાંનાં સુંદર બીચ-હાઉઝીઝ પાસે ફૂટ-પાથ પર ચાલી રહ્યાં હતાં તેવામાં એક ઓળખીતાં ચહેરા પર મારું ધ્યાન પડ્યું. એ છોકરી એલ.એમાં એક રાત અને બે દિવસ મારાં જ ડોર્મમાં હતી. તે અને તેની મિત્ર મને બરાબર યાદ હતાં પણ તેમનાં નામ મને ભૂલાઈ ગયાં હતાં. ત્યારે તો જો કે, એ એકલી જ હતી અને અમે એકબીજાને જોઈને ખૂબ ખુશ થઇ ગયાં. તેનું નામ હતું એન્જેલીક. એ પણ અમારી સાથે ચાલવા લાગી અને અમે ત્રણ – જેક,એન્જેલીક અને હું બીજી અડધી કલાક જેટલું સાથે ચાલ્યા હોઈશું.
જેક, એન્જેલીક અને અમારી ટૂરની બીજી એક છોકરી કેઇટલિન તેમની ટ્રાવેલ-સ્ટોરી લાજવાબ છે. મારાં માટે એ ત્રણેની જૂદી-જૂદી કહાનીઓનો એક કોમન સાર હતો ‘how to make it happen’. એ ત્રણેની વાત મારાં ટ્રાવેલિંગ પ્રત્યેનાં ખ્યાલો અને અભિગમમાં એક મોટો ટર્નિંગ પોઈન્ટ બની રહી. એ ત્રણે મારી જેમ સોલો-ટ્રાવેલર હતાં. જેક ફક્ત ઓગણીસ વર્ષનો હતો અને તે છ મહિના માટે યુ.એસ.એ ફરી રહ્યો હતો અને એ પણ અનુભવોની એક મોટી રેઇન્જ સાથે. હાઈ-સ્કૂલ પતાવ્યાં પછી તરત તેને આ ટ્રિપ કરવી હતી. આ કન્સેપ્ટ પ્રથમ વિશ્વનાં ઘણાં યુવાનોમાં ધીમે ધીમે પોપ્યુલર થઇ રહ્યો છે – તેનું નામ ‘ગેપ યર’. હાઈ-સ્કૂલ અને યુનીવર્સીટી વચ્ચે લેવાતું એક ડ્રોપ-યર જેનાં ઘણાં વિવિધ ઉપયોગ હોઈ શકે જેમ કે ટ્રાવેલિંગ અને એક્સપીરીયન્સ, જોબ અને યુનીવર્સીટી ફીઝ માટે પૈસા ભેગાં કરવા, જીવનમાં આગળ શું કરવું છે તેની સ્પષ્ટતા મેળવવા માટે વિવિધ કામ કરવાં અને હુન્નર શીખવા વગેરે. મારાં મતે આ કન્સેપ્ટ આપણા યુવાનોમાં પણ પોપ્યુલર બનવો જોઈએ અને યુવાનીનાં શરૂઆતનાં વર્ષોમાં જીવનમાં શું કરવું છે એ વિચારવા માટે અને શું-શું થઇ શકે તેનાં પ્રયોગો કરવા માટે રૂમ મળવો જોઈએ.
એની વે, જેકની વાત પર પાછાં ફરીએ. તેણે હાઈ-સ્કૂલની છેલ્લી બે ઉનાળાની રજાઓમાં તનતોડ કામ કર્યું અને લગભગ પંદર હજાર ડોલર જેટલું સેવિંગ કર્યું. થેન્કફૂલી ઓસ્ટ્રેલિયામાં ઓછાંમાં ઓછો કેટલો પગાર મળવો જોઈએ એ વિશેનાં કાયદા – મિનિમમ વેઇજ એટલાં સારાં છે કે, મેકડોનલ્ડસ કે કોઈ શોપિંગ સેન્ટરમાં કામ કરતાં ટીન-એજર્સ પણ જો પેરેન્ટ્સ સાથે રહેતાં હોય તો એટલું તો સેવિંગ કરી જ શકે જે એ ટ્રાવેલિંગ માટે વાપરી શકે. શરૂઆતનાં ત્રણ મહિના અમેરિકામાં તેણે વાય.એમ.સી.એનાં એક સમર-કેમ્પમાં લાઈફ-ગાર્ડ તરીકે કામ કર્યું જેનાં માટે તેણે ઓસ્ટ્રેલિયાથી જ ઘણી સારી સારી ટ્રેઇનિંગ લીધી હતી. આ માટે તેને પૈસા ન મળે પણ વાય.એમ.સિ.એ તેને રહેવાની જગ્યા અને જમવાનું ત્રણ મહિના માટે ફ્રી આપે અને તેનું કામ પાર્ટ-ટાઈમ જેવું હતું. આમ, કામ કરતાં કરતાં વીક-એન્ડ્સ અને બીજી બને તેટલી રજાઓનો ઉપયોગ કરીને તે નજીકની જગ્યાઓમાં ફર્યો. ત્યાર પછી એ થોડો સમય પોતાની રીતે ફર્યો અને ઈસ્ટ-કોસ્ટમાં લાગુ પડતી કન્ટીકીમાં ફર્યો. ત્યાર પછી આ વેસ્ટ-કોસ્ટની કન્ટીકી અને એ પતે પછી એ પોતાની રીતે સિએટલ, કેનેડા વગેરે ફરવાનો હતો.
કેઇટલિન એક વર્ષ માટે ટ્રાવેલ કરી રહી હતી અને તેનો આ અગિયારમો મહિનો હતો ટ્રાવેલ કરતાં. યુ.એસ.એ અને કેનેડા પહેલાં તે યુરોપમાં હતી. ત્યાં તેણે બને તેટલી જગ્યાઓએ અને બને તેટલી કાફે-જોબ્સ કરી હતી. યુરોપિયન દેશો એકબીજાથી ખૂબ નજીક હોવાનો આ રીતે તેણે ફાયદો ઊઠાવ્યો હતો – જ્યાં જોબ મળે ત્યાં રહેવાનું અને આસપાસની જગ્યાઓમાં ફરવાનું. બને તેટલાં શહેરોમાં એ બની શકે તો મિત્રો/મિત્રોનાં મિત્રો/નજીક-દૂરનાં સગાં સાથે પણ રહી કે, જેથી એ રહેવાનો તેટલો ખર્ચ બચાવી શકે. આ જ રીતે યુરોપનાં એક શહેરમાં એ તેનાં એક મિત્રનાં મિત્રને પણ મળી હતી. એ બંને પ્રેમમાં પડ્યાં અને કેઇટલિન ટ્રાવેલ કરે ત્યાં સુધી એ લોન્ગ-ડીસ્ટન્સ રિલેશનશિપ નિભાવી રહ્યાં હતાં. યુરોપ પછી એ યુ.એસ.એ. અને કેનેડા આવી હતી અને અમારી દસ દિવસની ટ્રિપમાં તેની હાઈ-સ્કૂલની મિત્રો લોરા અને કલેર પણ જોડાયાં હતાં. લોરા માટે ટ્રાવેલિંગ ક્યારેય બહુ મહત્ત્વનું નહોતું. તેને નહોતું લાગતું એ ક્યારેય આટલી દૂર ફરવા જશે. થોડાં જ મહિના પહેલાં તેની આઠ વર્ષની રિલેશનશિપનો અંત આવ્યો હતો. કેઇટલિન ઓલરેડી ટ્રાવેલ કરી રહી હતી અને લોરાને પણ થયું ‘શું કામ નહીં’ અને આમ તેણે કલેર સાથે મળીને કેઇટલિન સાથે જોડાવાનું નક્કી કર્યું. એ ત્રણ આ ટ્રિપ પછી શિકાગો અને ન્યુ-યોર્ક જવાનાં હતાં અને એ સાથે કેઇટલિનનાં એક વર્ષનાં એડવેન્ચરનો અંત આવવાનો હતો.
એન્જેલીક યુરોપિયન હતી. તેણે કયો દેશ કહ્યો હતો એ હવે મને યાદ નથી. કદાચ સ્પેઇન. એ પણ મહિનાઓથી યુ.એસ.એ. ફરી રહી હતી. ઘણી બધી હોસ્ટેલ્સમાં તમે અમુક સમયથી વધુ રહો તો ત્યાં હાઉઝકિપીંગનું કોઈ કામ કરી શકો જે પાર્ટ-ટાઈમ જેવું હોય. જેકનાં કેમ્પની જેમ જ તમને કોઈ પૈસા ન મળે પણ તમારું ત્યાં રહેવાનું ફ્રી. એ જૂદી-જૂદી જગ્યાઓએ આ રીતે કામ કરતાં કરતાં ટ્રાવેલ કરી રહી હતી. એલ.એ.માં એ મને મળી ત્યારે તેની સાથે તેની બ્રઝિલિયન મિત્ર ટાઇસ પણ એ જ રીતે ફરી રહી હતી. એન્જેલીક એલ.એ.થી સાન ડીએગો આવવાની હતી અને ટાઇસ સાન-ફ્રાન્સિસ્કો. એન્જેલીક પછીથી ટાઈસને ત્યાં મળવાની હતી. આ ત્રણે સાથેની વાત-ચીતે મને એક વાત બહુ સ્પષ્ટપણે સમજાવી દીધી. ટ્રાવેલિંગ માટે સૌથી અગત્યની વસ્તુ ઘણાં બધાં પૈસા નથી, ઘણું મોટું જીગર છે. It’s not so much about money as it’s about balls. જો ખરેખર જ કરવા ઈચ્છતા હો તો ટ્રાવેલ થોડાં પૈસા, થોડાં વધુ વ્યવસ્થિત પ્લાનિંગ અને ઘણી બધી હિંમત સાથે થઇ શકે છે. તેનું વળતર છે, જીવનભર યાદ રહે અને જીવનને એક સુંદર આકાર આપી શકે તેવાં અને તેટલાં અનુભવો.
ત્યારે એ રીતે એન્જેલીકને મળીને પણ એલ.એ.માં નાઈજલને મળ્યાં જેવી જ લાગણી થઇ હતી. દુનિયા કેટલી નાની અને કેટલી મોટી છે તેનો અહેસાસ! અને દુનિયામાં સમાંતર ટ્રાવેલર્સ એક કમ્યુનિટી છે. અજાણી જગ્યાઓમાં પણ અજાણપણે જાણીતાં લોકો આ રીતે મળે છે. જે રીતે મને એન્જેલીક મળી હતી એ જ રીતે અમારી ટ્રિપમાં પણ ઘણાં લોકો હતાં. કેલી, એન્ગસ અને કેઇટલિન ન્યુ-યોર્ક કન્ટીકીમાં અમુક અઠવાડિયા પહેલાં સાથે હતાં અને ફરી આ ટ્રિપમાં મળ્યાં. જેક હોબ્સ અને જેક ફર્ગ્યુસન પણ ઈસ્ટ કોસ્ટ પર કન્ટીકી ટૂરમાં સાથે હતાં અને ફરી આ ટ્રિપમાં મળ્યાં. સાન ફ્રાન્સિસ્કોમાં મને ટાઈસ ફરીથી મળી અને એ ઉપરાંત પણ બે અનુભવો એવાં થયાં જેની હું સાન-ફ્રાન્સિસ્કોની પોસ્ટ્સમાં વાત કરીશ.
એન્જેલીક, જેક અને હું ક્યાંય સુધી ચાલતાં રહ્યાં અને સાન-ડીએગો, અમારી પ્રવૃત્તિઓ, કામ વગેરે વિષે ઘણી બધી વાતો કરતાં રહ્યાં. અમે જ્યાંથી ચાલવાની શરૂઆત કરી હતી એ માર્કેટ સુધી પહોંચતાં એન્જેલીકને કોઈ કામ માટે જવાનું હતું અને અમારે પણ સમયસર બસ સુધી પહોંચવાનું હતું એટલે અમે છૂટા પડ્યાં. માર્કેટનાં એન્ટ્રન્સ પાસે કપડાંની એક દુકાનમાં સેલનું પાટિયું હતું. બસ બરાબર સામે ઊભી હતી અને અમારી પાસે પંદરેક મિનિટનો સમય હતો એટલે મારે અંદર જવું હતું. જેક પણ મારી સાથે ગયો. ત્યાં અંદર તો મને કંઈ ન ગમ્યું પણ બરાબર અમે બહાર નીકળતાં હતાં ત્યારે મારું ધ્યાન એક ડ્રેસ પર ગયું. ટર્કોઇઝ કલરનો બીચ ડ્રેસ હતો અને મોંઘો પણ નહોતો. પાંચ જ મિનિટ બાકી હતી અને લેવો-ન લેવોમાં હું કન્ફયુઝ થતી હતી. જેકે મને કહ્યું “Just get it! you’ll regret it later” મેં ડ્રેસ લઇ લીધો અને અમે બસ તરફ પાછાં ફર્યાં.
ત્યાંથી બસ હોટેલ પાછી ફરી. ત્યાં અમારી પાસે અડધી કલાકનો સમય હતો અને પછી રાયન બધાંને ‘ક્રિસ્ટીઝ’ પબ/રેસ્ટોરાં ડિનર માટે લઈ જવાનો હતો. હોટેલથી ત્યાં ચાલીને જઈ શકાય તેમ હતું. આગળની પોસ્ટમાં કહ્યું તેમ ક્રિસ્ટી એક મોટો નમૂનો હતી. એ કોરિયન હતી અને વર્ષોથી એ સ્પોર્ટ્સ બાર ચલાવતી હતી. એ ત્યાં ઓછામાં ઓછી સાતથી આઠ ઇંચની જાડી પ્લેટફોર્મ હીલનાં, ભડકીલા પિંક કલરનાં, ચમકીલા લેધર પર ઉપર પિંક જરીવાળા, ગોઠણ સુધીનાં બૂટ્સ પહેરીને ફરતી. તેનાં હાથમાં એક બેટ રહેતું. તેનાં પબમાં જે કોઈ આવે તેને પૂછીને એ બેટ વડે એ તેમની પૂંઠ પર સ્પેન્ક કરતી. પહેલાં ધીરેથી મારે. પછી જો પેલાં જોરથી મારવાનું કહે તો જોરથી મારે. અમારાં ગ્રૂપનાં ઘણાં છોકરાઓએ ક્રિસ્ટીનાં સ્પેન્કિંગનો લ્હાવો માણ્યો હતો :D. ડિનર પછી ત્યાં કેરિઓકી નાઈટ હતી. પણ, મારે ત્યાં નહોતું રહેવું અને પીવું નહોતું એટલે જેક સાથે નવો પ્લાન કર્યો. જેક આગળ જણાવ્યાં મુજબ અન્ડર-એઇજ હતો એટલે એ આમ પણ ડ્રિંક કરી શકે તેમ નહોતો. તેની સાથે જૂદા પ્લાન બનાવવા બહુ સરળ રહેતાં. આમ અમે રાયન પાસેથી ટિપ લઈને ‘ગેસલેમ્પ’ વિસ્તારમાં ‘શીશા લાઉન્જ’માં જવાનું નક્કી કર્યું. બીજાં બે મિત્રો પેટ અને લોકી (લોકલન) પણ સાથે જોડાયા. એ ત્રણમાંથી કોઈએ પહેલાં હુક્કો/શીશા ટ્રાય નહોતો કર્યો એટલે ફ્લેવર મારે પસંદ કરવાની હતી. અમે બે કલાક જેવું ત્યાં રહ્યાં અને ત્યાંનાં મળતાવડા બાઉન્સર સાથે અને એકબીજા સાથે ખૂબ વાતો કરી. એ ત્રણેને શીશાનાં એ પહેલાં અનુભવમાં ખૂબ મજા આવી અને બારેક વાગ્યે અમે હોટેલ પાછાં ફર્યાં.
પછીનાં દિવસે સવારે આઠ વાગ્યે અમે સાન ડીએગોથી નીકળવાનાં હતાં અને ફીનિકસ-એરિઝોના તરફ પ્રયાણ કરવાનાં હતાં…
રખડતા ભટકતા 